ΠΕΤΡΟΥΣΑ (Δήμος Προσοτσάνης, Νομός Δράμας)
«ΜΠΑΜΠΙΝΤΕΝ» 6 έως 8 Ιανουαρίου
Το δρώμενο Μπάμπιντεν κρατάει το όνομά του από παλαιότερο εορτασμό της ημέρας της μαμής που γινόταν 8 Ιανουαρίου.
Βασικά πρόσωπα είναι οι «χαράπηδες», άνδρες με τραγόμορφη μεταμφίεση: φορούν δέρματα κατσίκας, κάλυμμα του κεφαλιού από δέρμα κατσίκας με προσαρμοσμένα κέρατα τράγου, βάφουν το πρόσωπο με καπνιά και δένουν κουδούνια από τους ώμους (δύο μεγάλα μπατάλια μπροστά και τέσσερα κυπριά πίσω), τα οποία διαλέγουν με προσοχή, ώστε να παράγεται αρμονικός ήχος. Με γρήγορες αναπηδήσεις προκαλούν το δυνατό ήχο των κουδουνιών, ώστε να διώξουν τα κακά πνεύματα και να ξυπνήσουν τις βλαστικές δυνάμεις της φύσης.
Το βράδυ της 6ης Ιανουαρίου ξεκινά με τη συνοδεία μουσικής και χορού μια μικρή «γύρα» κωδωνοφόρων στους δρόμους του χωριού, η οποία προαναγγέλλει το δρώμενο της επόμενης μέρας και δοκιμάζει το καλό «ζύγιασμα» των κουδουνιών. Στο τέλος της βραδιάς ανάβουν μεγάλη φωτιά, που θεωρείται ότι συμβάλλει στο διώξιμο των δαιμονικών δυνάμεων του χειμώνα και των ασθενειών.
Στις 7 Ιανουαρίου ξεκινά το μεσημέρι από την πλατεία το «φώτισμα» του χωριού, μια πομπή που διαχέει στην κοινότητα την αποτρεπτική και γονιμική δύναμή της. Σε πνεύμα ευθυμίας, γυρίζει τις γειτονιές με κυρίαρχη την παρουσία της καμήλας (ανά περιόδους ομοίωμα ή αληθινή), του καμηλιέρη, των αράπηδων, της παραδοσιακής ορχήστρας -με μακεδονικές λύρες και νταχαρέδες- η οποία μεταφέρεται με όχημα. Ακολουθούν οι «παππούδες» (παλαιότερα μόνο άνδρες, σήμερα και γυναίκες, ντυμένοι με την τοπική ανδρική παραδοσιακή φορεσιά) και οι «γκιλίγκες» (άνδρες και γυναίκες ντυμένοι με την τοπική παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά). Κάποιοι από τους συμμετέχοντες βάφουν με καπνιά στο μέτωπο ή στα μάγουλα το σημείο του σταυρού, ως ένδειξη σεβασμού προς τη θρησκεία. Σταματούν σε σπίτια που έχουν τάμα να κεράσουν την πομπή.
Στις 8 Ιανουαρίου το απόγευμα, ξεκινά η πομπή από την πλατεία και καταλήγει στην αυλή του σχολείου, όπου γίνεται αναπαράσταση οργώματος και σποράς και άλλων αγροτικών εργασιών, εικονικών πράξεων με στόχο την ενίσχυση της δύναμης που γονιμοποιεί τη γη. Στήνεται χορός, στον οποίο κορυφαίος είναι ο «σταχτής», άνδρας που χτυπά όποιον εμποδίζει τον κύκλο του χορού με μια κάλτσα γεμάτη στάχτη από τις εστίες της φωτιάς του δωδεκαημέρου. Η στάχτη, καθώς χρησιμοποιείται κατά παράδοση ως καθαρτική και απολυμαντική ουσία, ενέχει στα πλαίσια του δρώμενου μαγική αποτρεπτική δύναμη εναντίον του κακού. Συμμετέχουν και τα «ανδρείκελα», ομοιώματα ανδρών που προσαρμόζονται στη μέση ανδρών τελεστών. Η παρουσία των ανδρείκελων, ως μεταφορά της ανδρικής γενετήσιας ορμής, ενισχύει τελετουργικά τις γονιμικές δυνάμες της γης, των ζώων και των ανθρώπων.
ΠΗΓΗ – ΚΕΙΜΕΝΑ : Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας- Θράκης
